Ang pagkakagat ng aso ay isang seryosong insidente na hindi dapat balewalain. Bukod sa sakit at panganib ng impeksyon, may posibilidad na ang aso ay may rabies, isang nakamamatay na sakit kung hindi agad magagamot. Kaya mahalagang sundin ang tamang hakbang at iwasan ang mga bagay na maaaring magpalala ng kalagayan ng nakagat. Narito ang mga bagay na bawal gawin kapag ikaw o isang kakilala ay nakagat ng aso, at ang paliwanag kung bakit ito mahalaga sa kaligtasan at kalusugan.
1. Bawal Balewalain ang Kagat Kahit Mukhang Maliit
Maraming tao ang nagkakamali sa pag-aakalang hindi delikado ang kagat ng aso kung ito ay mababaw, walang sugat na kita, o hindi masakit. Ngunit kahit maliit na kagat, may posibilidad pa ring makapasok ang rabies virus sa katawan. Ang rabies ay isang viral infection na umaatake sa utak at nervous system at may halos 100% fatality rate kapag nagpakita na ng sintomas. Kaya kahit gaano kaliit ang kagat, hindi ito dapat balewalain.
2. Bawal Sugatan ang Sugat O Pahiran ng Anumang Gamot Nang Hindi Pa Nililinis
Kapag nakagat ng aso, huwag agad lagyan ng alcohol, betadine, o kahit anong pamahid kung hindi pa ito nahuhugasan ng maigi. Ang unang hakbang ay dapat ay malinis na tubig at sabon ang gamitin upang hugasan ang sugat sa loob ng 10-15 minuto. Ang paghuhugas ay nakatutulong na alisin ang virus o mikrobyo na maaaring nasa sugat. Ang direktang paglalagay ng gamot o antiseptic bago linisin ang sugat ay maaaring magdulot ng iritasyon o mas lalong makasama.
3. Bawal Uminom ng Antibiotic o Gamot Nang Walang Reseta ng Doktor
May ilan na agad umiinom ng antibiotic matapos makagat ng aso. Ngunit ito ay bawal kung walang payo ng doktor. Ang antibiotic ay hindi lunas sa rabies; ito ay para sa bacterial infections lamang. Ang tamang lunas sa rabies exposure ay ang rabies vaccine (post-exposure prophylaxis) at kung kinakailangan, rabies immunoglobulin. Ang maling pag-inom ng gamot ay maaaring magpalala ng kalagayan at magdulot ng resistensya sa antibiotic.
4. Bawal Kumain ng Malansa o Allergenic Food (Paniniwala sa Iba’t Ibang Rehiyon)
Sa ilang kultura, pinaniniwalaan na bawal kumain ng malansa tulad ng isda, itlog, o chicken habang nagpapagaling mula sa kagat ng aso. Bagamat wala pang solidong ebidensya na nag-uugnay sa pagkain ng malansa sa paglala ng rabies, ang paniniwalang ito ay nauugat sa posibilidad na mairita o mamaga ang sugat. Gayunpaman, mas mainam pa rin na sundin ang payo ng doktor tungkol sa pagkain at iwasan ang anumang maaaring magdulot ng allergy habang nagpapagaling.
5. Bawal Itago o Patayin Agad ang Aso
Isa sa pinakamalaking pagkakamali ng ilan ay ang pagpatay o pagtatago ng asong kumagat. Mahalaga ang 10-day observation period sa aso. Kapag ang aso ay nanatiling buhay at malusog sa loob ng 10 araw, maliit ang tsansa na ito ay may rabies. Kung ang aso ay nawala o pinatay agad, mahihirapan ang doktor na matukoy kung may rabies exposure ang tao at maaaring magresulta sa mas maraming injections o treatment.
6. Bawal Umasa Sa Herbal o Alternative Medicine Lang
May mga tao na umaasa sa tawas, langis, o halamang gamot bilang lunas sa kagat ng aso. Ito ay lubhang delikado. Ang rabies ay hindi gumagaling sa herbal o natural remedies. Ang tanging paraan para maiwasan ang pagkamatay mula sa rabies ay ang agarang pagpapa-injection ng tamang bakuna. Ang pag-aantala dahil sa paniniwala sa alternatibong lunas ay maaaring maging sanhi ng hindi na maagapan ang virus.
7. Bawal Magtagal Bago Magpatingin sa Doktor
Ang pag-aantala sa pagpunta sa doktor ay maaaring ikapahamak ng biktima. Ayon sa mga eksperto, ang rabies virus ay kumakalat sa katawan patungo sa utak. Kapag naramdaman na ang sintomas gaya ng lagnat, pagkahilo, paninigas ng katawan, o sobrang takot sa tubig (hydrophobia), huli na ang lahat. Kaya importante na sa loob ng unang 24 oras, ay madala agad sa Animal Bite Treatment Center o pinakamalapit na ospital ang biktima.
Konklusyon
Ang kagat ng aso ay hindi simpleng sugat lamang. Ito ay posibleng taglay ng nakamamatay na virus. Kaya mahalagang sundin ang tamang hakbang at umiwas sa mga bawal tulad ng hindi paghuhugas ng sugat, pag-inom ng gamot nang walang payo ng doktor, o pagpatay ng aso agad. Ang kaligtasan ay nasa kaalaman at aksyon ng bawat isa. Kung ikaw o ang iyong mahal sa buhay ay nakagat ng aso, huwag mag-atubiling magpatingin sa eksperto upang masiguro ang kaligtasan at kalusugan.
Iba pang mga babasahin
Mga bawal pag naturukan ng Anti Rabies
