Ang rabies ay isa sa mga pinakadelikadong sakit na maaaring makuha ng tao mula sa kagat o kalmot ng hayop, lalo na ng mga aso at pusa. Kapag pumasok na ang rabies virus sa katawan ng tao at hindi ito agad naagapan, halos palaging nauuwi ito sa kamatayan. Dahil dito, napakahalaga ng mabilis at tamang medikal na tugon sa ganitong insidente, at isa sa pinakamabisang paraan upang maprotektahan ang sarili ay sa pamamagitan ng anti-rabies vaccine.
Bagaman ligtas at epektibo ang anti-rabies vaccine, gaya ng ibang bakuna at gamot, maaari rin itong magdulot ng ilang side effects o hindi kanais-nais na reaksiyon sa katawan. Mahalaga ang kaalaman ukol sa mga posibleng epekto ng bakunang ito upang malaman kung alin ang normal at alin ang nangangailangan ng agarang atensyong medikal.
Ano ang Anti-Rabies Vaccine?
Ang anti-rabies vaccine ay isang bakuna na ginagamit upang mapigilan ang rabies infection pagkatapos ng exposure (post-exposure prophylaxis o PEP) at bilang proteksyon sa mga taong may mataas na risk na ma-expose sa virus (pre-exposure prophylaxis o PrEP), tulad ng mga beterinaryo, animal handlers, o mga residente sa lugar na mataas ang kaso ng rabies. Ang bakuna ay karaniwang iniinject sa braso o balikat at binubuo ng ilang doses na ibinibigay sa loob ng ilang araw o linggo depende sa protocol.
Mga Karaniwang Side Effects
Ang karamihan ng tao ay nakararanas lamang ng banayad na side effects, at madalas ay kusang nawawala ang mga ito sa loob ng ilang araw. Narito ang ilan sa mga karaniwang side effects ng anti-rabies vaccine:
Pamamaga o pananakit sa lugar ng iniksyon
Isa ito sa pinakapangkaraniwang reaksyon. Maaaring mamula, mamaga, at sumakit ang bahagi kung saan itinurok ang bakuna. Ang sakit ay karaniwang banayad at nawawala sa loob ng isa o dalawang araw.
Lagnat at pakiramdam na parang may trangkaso
Ang ilang pasyente ay nakararanas ng bahagyang lagnat, panghihina ng katawan, pananakit ng kalamnan, at panlalambot, katulad ng mga sintomas ng trangkaso. Ito ay karaniwang senyales na nagrereact ang immune system sa bakuna, na isang normal na bahagi ng proseso.
Pananakit ng ulo at pagkahilo
May mga pagkakataon na sumasakit ang ulo ng isang tao matapos maturukan ng anti-rabies vaccine. Ang iba ay nakararamdam ng pagkahilo, ngunit ito ay kadalasang panandalian at hindi naman nakaaapekto sa pang-araw-araw na gawain.
Pagduduwal o pagsusuka
Bagaman hindi pangkaraniwan, may mga tao ring nagkakaroon ng panandaliang problema sa tiyan tulad ng pagduduwal, pagsusuka, o kawalan ng ganang kumain. Kadalasan ay nawawala rin ito sa loob ng isa o dalawang araw.
Mga Hindi Pangkaraniwang Side Effects
Bagama’t bihira, may ilang tao ang maaaring makaranas ng mas seryosong reaksyon sa bakuna. Ito ay tinatawag na hypersensitivity reactions o allergic reactions. Ilan sa mga ito ay:
Matinding pamamantal (rash o hives)
Maaaring magdulot ng pulang pantal na makati sa balat ang bakuna, na senyales ng allergy. Kapag ito ay kumalat o sinabayan ng iba pang sintomas, dapat itong bantayan.
Pagkahirapang huminga o pamamaga ng mukha
Kapag nakararanas ng biglaang hirap sa paghinga, pamamaga ng labi, dila, o lalamunan, ito ay maaaring senyales ng anaphylaxis, isang malubhang allergic reaction na nangangailangan ng agad-agad na medikal na atensyon.
Matinding sakit ng ulo at panlalabo ng paningin
Bagaman ito ay napakabihira, maaaring makaranas ng neurological symptoms tulad ng malabong paningin, matinding sakit ng ulo, o pagkahilo. Sa mga ganitong kaso, mahalagang kumonsulta agad sa doktor upang masuri kung ito ba ay may kaugnayan sa bakuna o may iba pang sanhi.
Sino ang Mas Maaaring Maka-experience ng Side Effects?
Ayon sa mga pag-aaral, karamihan ng mga taong nakatatanggap ng anti-rabies vaccine ay hindi nagkakaroon ng seryosong komplikasyon. Gayunman, ang mga taong may allergy sa bakunang naglalaman ng gelatin, antibiotics tulad ng neomycin, o egg protein ay mas mataas ang risk na magkaroon ng allergic reaction. Kaya’t mahalaga na sabihin sa healthcare provider ang iyong medical history bago magpaturok ng kahit anong bakuna.
Ang mga buntis, bagamat hindi ipinagbabawal turukan ng anti-rabies vaccine kung kinakailangan, ay dapat ding ikonsulta muna sa kanilang doktor upang masiguro ang kaligtasan ng ina at ng sanggol.
Ano ang Dapat Gawin Kapag Nakaranas ng Side Effects?
Sa mga banayad na side effects tulad ng pananakit sa injection site o lagnat, maaaring uminom ng paracetamol o pain reliever ayon sa payo ng doktor. Ang pagpapahinga, pag-inom ng maraming tubig, at pagkain ng masustansya ay nakatutulong upang bumalik ang lakas ng katawan.
Kung ang pasyente ay nakararanas ng mas malalang sintomas tulad ng hirap sa paghinga, pamamanhid, o patuloy na pagsusuka, huwag mag-atubiling magtungo agad sa pinakamalapit na ospital o emergency room. Ang mga ganitong reaksyon ay hindi normal at maaaring mangailangan ng medikal na interbensyon gaya ng epinephrine o antihistamines.
Bakit Mahalagang Magpa-Bakuna Kahit May Side Effects?
Mahalagang tandaan na ang benepisyo ng anti-rabies vaccine ay mas higit kaysa sa mga posibleng side effects. Ang rabies ay halos 100% fatal kapag hindi nagamot, ngunit 100% preventable naman kung maaga itong naaagapan sa pamamagitan ng bakuna. Ang mga side effects ay karaniwang panandalian at madaling malunasan kumpara sa panganib ng rabies infection.
Konklusyon
Ang anti-rabies vaccine ay isang ligtas at mabisang paraan upang maprotektahan ang sarili laban sa isa sa pinakanakamamatay na virus na maaaring makuha mula sa hayop. Tulad ng iba pang mga bakuna, maaari itong magdulot ng side effects, ngunit ang mga ito ay kadalasang banayad at pansamantala lamang. Mahalaga ang kaalaman, tamang pag-aalaga pagkatapos magpabakuna, at mabilis na aksyon kung kinakailangan upang mapanatiling ligtas ang sarili. Sa huli, ang pagiging maagap ay susi sa kaligtasan.
Iba pang mga babasahin
Parehas lang ba ang anti rabies ng pusa at aso?
Mga bawal pag naturukan ng Anti Rabies
