Ang pagkakagat ng isang maliit na ahas, bagama’t maaaring mukhang hindi ganoon kalubha kumpara sa mga mas malalaking uri ng ahas, ay isang seryosong insidente na nangangailangan ng agarang pansin. Mahalaga ang kaalaman sa tamang unang lunas, pagkilala kung nakalalason ba ang ahas, at kung kailan dapat humingi ng tulong medikal. Sa artikulong ito, tatalakayin natin nang detalyado ang mga hakbang na dapat gawin kapag nakagat ng maliit na ahas—nakalalason man o hindi—upang matiyak ang kaligtasan at kalusugan ng isang tao.
Pagkakakilanlan ng Ahas
Hindi lahat ng maliit na ahas ay hindi nakalalason. Sa katunayan, may ilang uri ng maliit na ahas, gaya ng Philippine coral snake at sea krait, na may lason na kasing tapang ng malalaking uri. Karaniwan, ang mga nakalalasong ahas ay may mga sumusunod na katangian:
- Maliwanag o makulay ang balat (gaya ng pula, dilaw, itim na pattern)
- May hugis-triangulong ulo
- May butas sa pagitan ng mata at ilong (heat-sensing pit)
- May patulis o nakausling pangil
Kung hindi mo tiyak kung anong uri ng ahas ang kumagat, ituring mo agad itong nakalalason at magbigay ng agarang lunas.
Mga Sintomas ng Kagat ng Ahas
Ang sintomas ng kagat ng ahas ay depende kung ito ay nakalalason o hindi. Para sa hindi nakalalasong kagat, maaaring makaranas lamang ng:
- Pamumula
- Kaunting pamamaga
- Hapdi o kirot sa bahaging nakagat
- Gasgas o marka ng ngipin
Samantalang ang kagat ng nakalalasong ahas ay maaaring magdulot ng:
- Matinding sakit at pamamaga sa bahagi ng kagat
- Pamumula o pasa
- Pagsusuka
- Hirap sa paghinga
- Pananakit ng ulo
- Panghihina o pagkahilo
- Pagkamanhid o pagkaparalisa
- Pagsusugat ng balat o necrosis sa paligid ng kagat
- Pamamaga ng mukha at lalamunan
- Pagbabago sa tibok ng puso at presyon ng dugo
Sa ilang kaso, ang sintomas ay hindi agad lalabas ngunit unti-unting lalala sa loob ng 30 minuto hanggang 2 oras.
Unang Lunas sa Kagat ng Maliit na Ahas
1. Panatilihing Kalma ang Biktima
Ang pagiging kalmado ay mahalaga upang bumagal ang pagkalat ng lason sa katawan. Ang takot o panic ay maaaring magpabilis ng tibok ng puso at magdulot ng mabilis na sirkulasyon ng dugo, kaya’t mas mabilis na kakalat ang lason.
2. I-immobilize ang Bahagi ng Katawan na Nakagat
Iwasang igalaw ang bahagi ng katawan na nakagat. Kung ang kamay o paa ang nakagat, iangat ito sa lebel na mas mababa sa puso upang mabawasan ang daloy ng dugo patungo sa katawan.
3. Alisin ang Alahas o Masisikip na Damit sa Bahagi ng Kagat
Ang kagat ng ahas ay maaaring magdulot ng pamamaga. Ang mga singsing, relo, o masisikip na damit ay kailangang alisin upang hindi ito magsanhi ng pagkakabara sa daluyan ng dugo.
4. Huwag Gamitin ang Tourniquet
Isa sa mga maling paniniwala ay ang paggamit ng tourniquet upang pigilan ang pagkalat ng lason. Ang pamamaraang ito ay maaaring magdulot ng mas matinding pinsala sa mga ugat at kalamnan. Mas makabubuti ang tamang unti-unting pag-immobilize ng apektadong bahagi.
5. Huwag Hiwain ang Kagat o Sipsipin ang Lason
Hindi na inirerekomenda ang pagsipsip ng lason gamit ang bibig. Ang hiwa o pagsipsip ay maaaring magdulot ng impeksyon at mas lalong mapanganib lalo na kung may sugat ang bibig ng tumutulong.
6. Linisin ang Sugat
Gamit ang malinis na tubig at sabon, maingat na hugasan ang paligid ng kagat upang maiwasan ang impeksyon. Iwasang kuskusin ang sugat.
7. Obserbahan ang Sintomas
Habang hinihintay ang tulong-medikal, bantayan ang biktima para sa anumang senyales ng paglala tulad ng hirap sa paghinga, pamamanhid, o pagbaba ng malay.
8. Tumawag ng Emergency o Dalhin sa Ospital
Ito ang pinakamahalagang hakbang. Tumawag agad ng emergency services o dalhin ang biktima sa pinakamalapit na ospital para sa obserbasyon at posibleng pagbibigay ng anti-venom kung kinakailangan.
Paggagamot at Anti-Venom
Sa ospital, isasagawa ng mga doktor ang ilang pagsusuri upang matukoy kung nakalalason ba ang kagat. Kung kinakailangan, bibigyan ang biktima ng anti-venom—isang gamot na dinisenyo upang kontrahin ang bisa ng lason. Maaaring kailanganin din ng pain reliever, antibiotics, at intravenous fluids upang mapanatili ang kalagayan ng pasyente.
Ang anti-venom ay epektibo lamang kapag ibinigay sa loob ng tamang panahon. Kaya’t napakahalaga ng maagang pagpunta sa ospital. Sa Pilipinas, may mga piling ospital na may stock ng anti-venom, at ito ay dapat ipagbigay-alam agad sa emergency personnel.
Ano ang Dapat Gawin Pagkatapos Maagapan ang Kagat?
1. Magpahinga at I-monitor ang Sugat
Matapos maibigay ang paunang lunas, ang pasyente ay kailangang magpahinga. Bantayan ang sugat para sa anumang senyales ng impeksyon gaya ng pamumula, labis na pananakit, nana, o pagtaas ng temperatura.
2. Sundin ang Reseta ng Beterinaryo (kung hayop ang nakagat)
Kung alagang hayop ang nakagat, dalhin rin ito sa beterinaryo dahil maaaring mahawa ang tao mula sa hayop lalo na kung may bukas na sugat.
3. Iwasan ang Outdoor Activities Habang Nagpapagaling
Habang nagpapagaling, mainam na umiwas muna sa mga aktibidad sa labas upang maiwasan ang posibleng karagdagang impeksyon o aksidente.
Paano Maiiwasan ang Kagat ng Ahas?
1. Iwasan ang Paglalakad sa Damuhang Mataas
Kapag nasa lugar na posibleng may ahas, magsuot ng bota at mahahabang pantalon. Gumamit ng tungkod upang siyasatin ang dinadaanan.
2. Iwasang Maglakad sa Madilim na Lugar nang Walang Ilaw
Maraming ahas ang aktibo sa gabi. Kung kailangang lumabas, siguraduhing may flashlight o sapat na ilaw.
3. Huwag Guluhin ang Ahas
Kapag nakakita ng ahas, huwag subukang hulihin o patayin ito. Ang karamihan sa kagat ay nangyayari dahil sa pagtatangkang galawin ang ahas.
4. Panatilihing Malinis ang Paligid
Alisin ang mga bagay na maaaring pagtaguan ng ahas tulad ng mga tambak ng kahoy, basura, at damong ligaw.
Konklusyon
Bagama’t maliit na ahas ang kumagat, hindi ito dapat balewalain. Ang ganitong insidente ay nangangailangan ng mabilis, tamang hakbang upang maiwasan ang komplikasyon at matiyak ang kaligtasan. Mahalagang malaman na hindi lahat ng ahas ay nakalalason, ngunit sa kabila nito, mas mainam pa ring magpatingin sa doktor para sa pagsusuri. Sa pamamagitan ng tamang kaalaman, pagiging alerto, at agarang aksyon, maiiwasan ang panganib ng kagat ng ahas at matutulungan ang biktima na ganap na gumaling.
Iba pang mga babasahin
Impeksyon sa sugat dahil sa kagat ng Pusa – Ano ang mga pwedeng epekto
Kailan Ba Dapat Magpaturok ng Anti-Rabies Kapag Nakagat ng Aso?
